ESP Nedir? ESP Nasıl Çalışır?

ESP Nedir?

ESP, Electronic Stability Program (Elektronik Stabilite Programı) kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. Türkçe’ye ise Elektronik Stabilite Programı olarak çevrilir. ABS (Kilitlenme Karşıtı Fren Sistemi) ile beraber çalışan bir güven teknolojisidir ve araçların dengesini ve yol tutuşunu korumaya destek olur.

ABS, frenleme esnasında tekerleklerin kilitlenmesini önlerken, ESP daha geniş bir kapsamda aracın dengesini denetler.

ESP Nasıl Çalışır?

• Araçtaki muhtelif sensörler (direksiyon açısı sensörü, hız sensörleri, tekerlek dönüş sensörleri gibi) aracın hareketini devamlı olarak takip eder.
• Bu sensörlerden gelen bilgiler aracın bilgisayarına iletilir.
• Bilgisayar, en uygun olarak sürücünün istediği yöne gitmesi gereken aracı gerçekte hangi yöne doğru gittiği ile karşılaştırır.
• Eğer ESP, sürücünün direksiyon hakimiyetini yitirme riski algılarsa, direksiyon sistemine müdahale ederek ya da tekerleklere fren uygulayarak aracın dengesini tekrar kazanmasına destek olur.

ESP vasıtası ile sürücüler, özellikle:

• Kaygan yollarda
• Virajlarda süratli dönüşlerde
• Ani manevralar yaparken

daha güvenilir bir halde vasıta kullanabilirler. ESP, aracın savrulmasını ya da dengesini kaybetmesini engelleyerek kazaları önlemede mühim bir rol oynar.

ESP Ne Zaman Devreye Girer?

ESP, muhtelif durumlarda devreye girebilir. En sıklıkla devreye girmiş olduğu durumlar şunlardır:

1. Ani Virajlar:

Eğer sürücü, aracın yol tutuş limitlerini aşacak kadar keskin bir viraja girmeye çalışırsa ya da viraja oldukça süratli girerse, ESP devreye girerek aracın savrulmasını önler.

2. Kaygan Zemin:

Yağmurlu, karlı ya da buzlu zeminlerde sürüş sırasında, tekerleklerin yol tutuşu azalır ve savrulma riski artar. ESP, böylesi durumlarda tekerleklere fren uygulayarak ya da motor enerjisini ayarlayarak aracın dengesini korumaya destek olur.

3. Ani Frenleme:

Sürücü ani fren yaptığında, aracın ön kısmının aşağı çökme ve dengesini yitirme riski artar. ESP, bu durumda ön tekerleklere frenlemeyi azaltarak ya da arka tekerleklere fren uygulayarak aracın dengesini korumaya destek olur.

4. Yoldan Çıkma:

Eğer şoför hata sonucu kaldırıma çıkarsa ya da yoldan çıkarsa, ESP direksiyon hakimiyetini geri kazanmasına destek olabilir.

5. Aşırı Hız:

Eğer şoför aşırı hız yapıyorsa ve viraja girerken kontrolünü kaybedecek gibi görünüyorsa, ESP devreye girerek aracın savrulmasını önleyebilir.

Bunların dışında, ESP’nin devreye girmiş olduğu öteki birtakım durumlar şunlardır:

• Aracın bir engelle çarpışması
• Aracın römork çekmesi
• Aracın yük taşıması

ESP, sürücünün direksiyon hakimiyetini yitirme riskini azaltarak kazaları önlemede mühim bir rol oynar. Bu nedenle, yeni bir vasıta satın alırken ESP’nin standart bir hususiyet olarak sunulup sunulmadığına dikkat etmek önemlidir.

ESP’nin devreye girdiğini yayınlayan birtakım emareler şunlardır:

• Gösterge panelinde ESP uyarı lambasının yanması
• Direksiyonda hafifçe bir vibrasyon hissetme
• Aracın fren yaparken ya da dönemeç alırken bir yöne çekilmesi

Eğer ESP devreye girerse, şoför sakin kalmalı ve ürkü yapmamalıdır. Sürücü, direksiyonda hafifçe düzeltmeler yaparak ve sakin bir halde fren yaparak aracın kontrolünü tekrar kazanmaya çalışmalıdır.

ESP, sürücüye destek olmak için geliştirilmiş bir sistemdir. Fakat, ESP’nin her kazayı önleyebileceğini unutmamak gerekir. Sürücüler her vakit güven kemeri takmalı ve trafik kurallarına uyarak dikkatli bir halde vasıta kullanmalıdır.

ESP Işığı Yanarsa Ne Olur?

ESP ışığı, Elektronik Stabilite Programı‘nın (ESP) devreye girdiğini ya da bir arıza bulunduğunu yayınlayan bir uyarı lambasıdır. Bu ışık, gösterge panelinde genelde bir otomobil figürünün altında iki zigzag şeklinde kayma işareti olarak bulunur.

ESP ışığı yanıyorsa, iki vaziyet mevzubahis olabilir:

1. ESP devreye girmiştir:

• Bu durumda, ESP sistemi aracın dengesini korumaya çalışıyordur.
• Sürücü, direksiyonda hafifçe bir vibrasyon hissedebilir ya da vasıta dönemeç alırken ya da fren yaparken bir yöne çekilebilir.
• ESP devreye girdiyse, şoför sakin kalmalı ve ürkü yapmamalıdır. Direksiyonda hafifçe düzeltmeler yaparak ve sakin bir halde fren yaparak aracın kontrolünü tekrar kazanmaya çalışmalıdır.

2. ESP sisteminde arıza var:

• Bu durumda, ESP sistemi muntazam çalışmıyordur ve aracın dengesini korumada destek olamayabilir.
• ESP ışığı devamlı yanık kalıyorsa ya da yanıp söndükten sonra sönmüyorsa, ESP sisteminde bir arıza olduğu anlamına gelir.
• Bu durumda, en hızlıca yetkili bir servise giderek aracın ESP sisteminin denetim ettirilmesi önemlidir.

ESP ışığının yanmasının birtakım yaygın sebepleri şunlardır:

• ESP sensörlerinde arıza olması
• ESP denetim ünitesinde arıza olması
• Direksiyon açısı sensöründe arıza olması
• Fren sisteminde arıza olması
• ABS sisteminde arıza olması

ESP ışığının yandığında yapılması gerekenler:

• ESP ışığı yanıyorsa, ESP sisteminin devreye girmiş olabileceği ya da bir arıza olabileceği farkında olmak önemlidir.
• Sürücü sakin kalmalı ve ürkü yapmamalıdır.
• Direksiyonda hafifçe düzeltmeler yaparak ve sakin bir halde fren yaparak aracın kontrolünü tekrar kazanmaya çalışmalıdır.
• ESP ışığı devamlı yanık kalıyorsa ya da yanıp söndükten sonra sönmüyorsa, en hızlıca yetkili bir servise giderek aracın ESP sisteminin denetim ettirilmesi önemlidir.

Unutmayın: ESP ışığı yandığında, ESP sisteminin muntazam çalışmadığı ve aracın dengesini korumada destek olamayabileceği farkında olmak önemlidir. Bu nedenle, en hızlıca yetkili bir servise giderek aracın ESP sisteminin denetim ettirilmesi önemlidir.

ESP yi Kapatmak Ne İşe Yarar?

ESP’yi Kapatmanın Artıları ve Eksileri

ESP (Elektronik Stabilite Programı), araçların dengesini ve yol tutuşunu korumaya yardım eden bir güven sistemidir. ESP, frenleme ve direksiyon sistemine müdahale ederek aracın savrulmasını ya da dengesini kaybetmesini önler.

ESP’yi kapamak bazen yararlı olabilir:

• Arazide sürüş: ESP, arazide sürüş esnasında tekerleklerin kaymasına ve patinaj yapmasına mani olabilir. Bu da, aracın ilerlemesini zorlaştırabilir.
• Karlı ya da buzlu zeminlerde sürüş: ESP, karlı ya da buzlu zeminlerde aracın dengesini korumaya destek olabilir. Fakat, bazen ESP sistemi, aracın ilerlemesini zorlaştırabilir.
• Spor sürüş: Deneyimli sürücüler, ESP’yi kapatarak aracın daha oldukça kontrolünü ele alabilir ve daha çevik bir sürüş tecrübesi yaşayabilirler.

Ancak, ESP’yi kapatmanın birtakım riskleri de vardır:

• Kaza riskinin artması: ESP, kazaları önlemede mühim bir rol oynar. ESP kapatıldığında, kaza riski mühim seviyede artar.
• Denge kaybı: ESP, aracın dengesini korumaya destek olur. ESP kapatıldığında, şoför direksiyon hakimiyetini yitirme ve kaza yapma riskiyle yüz yüze kalabilir.
• Yol tutuşunun azalması: ESP, aracın yol tutuşunu korumaya destek olur. ESP kapatıldığında, aracın yol tutuşu azalabilir ve bu da kazaya niçin olabilir.

Genel olarak, ESP’yi kapamak yalnızca tecrübeli sürücüler tarafınca ve hususi durumlarda yapılmalıdır. Normal sürüş koşullarında ESP’nin aleni olması her vakit daha güvenlidir.

ESP’yi kapamak için:

• Aracınızın kullanım kılavuzuna bakarak ESP’yi iyi mi kapatacağınızı öğrenebilirsiniz.
• Çoğu araçta, ESP’yi kapamak için bir buton ya da anahtar bulunur. Bu buton ya da anahtar genelde gösterge panelinde bulunur.
• ESP’yi kapatmadan önce, aracın kullanım kılavuzundaki ikazları dikkatlice okuyunuz.

Unutmayın: ESP, kazaları önlemede mühim bir rol oynar. ESP’yi kapatmadan önce, riskleri ve yararları tartmanız önemlidir.

Elektronik Stabilite Programı ya da Elektronik Stabilite Kontrolü (ESP/ESC) nedir?

Yüksek süratli bir otomobil kullandığınızı ve bir anda bir engelle karşılaştığınızı hayal edin. Böyle bir senaryo, ihtimaller içinde bir çarpışmayı önlemek için sizi keskin bir dönüş hazırlamaya ya da fren hazırlamaya zorlar. Ancak bunu yaparken denetimi kaybedebilir ve yoldan çıkabilirsiniz. Bu nedenle, kaza gibi istenmeyen bir vakaya yol açabilir. Ayrıca kullandığınız vasıta devrilebilir. Bu durumu önlemek için üreticiler Elektronik Stabilite Programı ya da Elektronik Stabilite Kontrol sistemini kullanmaktadır. Modern bir arabadaki aktif güvenlik sistemlerinden biridir .

Ayrıca ESP, Elektronik Stabilite Programı, ESC ise Elektronik Stabilite Kontrolü anlamına gelir. Sürüş niyetlerini tahmin edebilen akıllı bir güven sistemidir. İlk olarak ESP, sürücünün tekerlek yörüngesini korumasına destek olur. Ancak bunu her bir tekerleğe fren uygulayarak yapar . İkinci olarak kritik manevralarda motor performansını da ayarlayabilmektedir . Ancak, ESP’nin nihai amacı vasıta stabilitesini arttırmaktır. Böylece ESP patinajdan kaçınarak stabiliteyi artırır.

Bileşenler:

Elektronik Stabilite Programı aşağıdaki bileşenlerden oluşur:

1. Hidrolik birim
2. Tekerlek hız sensörleri
3. Direksiyon açısı sensörü
4. Sapma payı ve yanal hızlanma sensörü
5. Motor denetim ünitesi

Elektronik Stabilite Kontrolü iyi mi çalışır?

Ayrıca, tekerlek hız sensörleri her tekerleğin hızını algılar. Üstelik bu verileri devamlı olarak ECU‘ya gönderirler . Direksiyon açısı sensörü, reel direksiyon açısını ölçerek direksiyon simidinin konumunu belirler. Ek olarak, yalpalama payı ve yanal hızlanma sensörleri, sürücünün girişine göre aracın tam konumunu belirler.

Daha sonra, ECU bu giriş verilerini işler. Ancak sensör verileri bir anda değişirse, ESP aracın sorunlu bir sürüş durumuyla yüz yüze bulunduğunu algılar. Böylece sistem yoldaki bir engeli ya da oldukça keskin bir dönüşü algılayabilir. Bu gibi durumlarda, sistem yalnızca gereksinim duyulan tekerleklere istenen frenleme kuvvetini uygular. Ve böylelikle sürücünün vasıta üstündeki kontrolünü tekrar sağlar.

Ayrıca bu sistem ABS ve TCS sistemlerine göre daha avantajlıdır. Bunun nedeni, aracın sürüş davranışını harbiden tahmin edebilmesidir. Elektronik Stabilite Programı devreye girdiğinde gösterge panelinde yanan bir gösterge şeklini gösterir. Çoğu durumda sürücü, ESP çalışmaya başladığında gelişmiş denetim haricinde araçta rastgele bir ayrım hissetmez.

Elektronik Stabilite Programı ya da Elektronik Stabilite Kontrolünden bahsederken bir oldukça vasıta üreticisi ESP kavramını kullanır. Ancak, birtakım üreticiler aşağıdaki hususi kısaltmaları kullanır.

Elektronik Stabilite Kontrolünü çalışırken buradan izleyin:

Sıkça Sorulan Sorular?