İnternetin geleceği olarak görülen metaverse, sinema tecrübesini de kökten değiştirmeye aday. Metaverse, kolaylıkla söylemek gerekirse, insanların sanal avatarlarıyla bulunabilecekleri, muhtelif aktiviteler yapabilecekleri kalıcı dijital dünyalar anlamına geliyor. Peki bu, sinema için ne anlatım ediyor? Son dönemde birtakım film yapımcıları ve stüdyoları, gösterimlerden prodüksiyona kadar değişik aşamalarda metaverse platformlarını kullanmaya başladı bile.
Öncelikle sanal sinema salonları, metaverse dünyasının en alaka çeken yeniliklerinden. VR gözlük takan seyirciler ya da bilgisayarlarından avatarlarıyla giren kullanıcılar, aynı dijital salonda buluşup beraber film izleyebiliyor. Coğrafi engeller ortadan kalkıyor; İstanbul’daki bir kişiyle Tokyo’daki öteki biri, aynı sanal odada yan yana oturup yeni çıkan bir filmin galasını izleyebiliyor. Örneğin, birtakım tanınmış oyun platformları üstünde gerçekleşen film gösterimleri ve tanıtımlara binlerce avatar katıldı. Bu, sinema seyretme tecrübesini sosyalleşerek yeni bir boyuta taşıyor; insanoğlu sanal salonda film izlerken kendi aralarında anlık olarak sohbet de edebiliyor, reaksiyon verebiliyorlar.
Metaverse, yalnızca seyretme değil, film çekme sürecinin kendisi için de alternatif bir ortam sunuyor. “Machinima” şeklinde de bilinen, mevcud dijital dünyaları kullanarak film yapma pratiği, metaverse ile oldukça daha kapsamlı hale geliyor. Örneğin, bir yönetmen reel oyuncular yerine metaverse içerisindeki avatarları kullanarak bir hikâye canlandırabilir. Dijital kameralarını, sanal mekânlarda istediği açıdan yerleştirerek çekim yapar; sanal dünyada “oyuncu” olarak ise ya reel insanoğlu avatarların arkasında rol yapar ya da suni zekâ kontrollü karakterler kullanılır. Bu yöntemle çekilen filmler, reel dünyada tek bir kamera bile kullanmadan ortaya çıkabilir. Örneğin, tanınmış bir çevrimiçi oyunun içerisinde geçen ve tamamiyle o oyunun grafikleri kullanılarak çekilen mini diziler hâlihazırda mevcut. Metaverse ise buna daha bütüncül bir ebat ekleyerek, kendi başına dev bir set ve bunun yanı sıra bir dağıtım platformu fonksiyonu görüyor.
Büyük yapımcılar da bu trendi görmezden gelmiyor. Geçtiğimiz yıllarda bir Hint film stüdyosu, yaklaşan filmleri için bir metaverse dünyasında dijital arsa satın aldığını duyurdu ve fragman gösterimini orada yaptı. Benzer şekilde, Hollywood yapımları da birtakım zamanlar sanal dünyalarda etkinlikler düzenliyor; örnek olarak bir bilimkurgu filminin yeni tanıtım videosu ilk kez bir çevrimiçi oyunun içerisindeki dev ekranda yayınlanıp avatar seyircilere sunuldu. Bu tür adımlar, metaverse’ün bir marketing ve etkileşim alanı olarak kullanılmasına hoş örnekler.
Metaverse sinemasının avantajları, bilhassa bağımsız yapımcılar ve yeni seyirci kuşağı için oldukça cazip. Fiziksel bir dağıtım ağına bağlı kalmadan, dünyanın her yerindeki insanlara ulaşmak mümkün. Örneğin, görece ufak bir animasyon stüdyosu, filmini bir metaverse platformunda vizyona açarak hiç bir sinema salonunda elde edemeyeceği kadar geniş bir kesime ulaşabilir. İzleyiciler açısından da etkileşim öğesi oldukça daha yüksek: Filmi izledikten derhal sonra sanal ortamda yönetmenle sohbet yapmak, öteki hayranlarla tartışmak olası olabiliyor. Ayrıca metaverse’de dijital koleksiyonlar (NFT gibi) ya da yan içerikler sunarak, film tecrübesini bir aktivite haline getirmek kolaylaşıyor.
Tabii bu yeni düzende de sorular ve zorluklar yok değil. Metaverse platformları hala gelişmekte olan teknolojiler; her insanın VR ekipmanı yok ya da uzun süre bu ortamlarda vakit geçirmek istemeyebilir. Ayrıca telif hakları, içerik güvenliği gibi mevzular sanal ortamlarda değişik boyutlara taşınıyor. Yine de dev teknoloji şirketlerinin (Facebook’un Meta’ya dönüşmesi gibi) bu alana yapmış olduğu yatırımlar, metaverse’nin kalıcı olabileceğinin sinyallerini veriyor.
Özetle, metaverse sineması geleneksel sinema deneyiminin yanısıra yeni ve coşku verici bir alternatif olarak yükseliyor. Belki yakın gelecekte, film galalarına şık giysilerimiz yerine renkli avatarlarımızla katılıp, kırmızı halıyı sanal sokaklarda arşınlayacağız. Sinema, metaverse ile beraber daha sınırsız, daha toplumsal ve daha interaktif bir hal almaya başlıyor; bu da hikâye anlatım sanatının evriminde yeni bir perdenin açıldığına işaret ediyor.
